Świecą nocą, by zwabić owady

Zespół Cassiusa Stevaniego z Uniwersytetu w São Paulo ustalił, czemu pewne grzyby świecą nocą. Wg naukowców, regulowana zegarem biologicznym bioluminescencja brazylijskiego Neonothopanus gardneri przyciąga owady i inne zwierzęta, które rozprzestrzeniają zarodniki po lesie i pomagają mu skolonizować nowe habitaty.

Nasze badanie zapewnia odpowiedź na pytanie "czemu grzyby świecą?", które zostało pierwszy raz zadane, przynajmniej na piśmie, przez Arystotelesa ponad 2 tys. lat temu - opowiada Stevani.

Jak podkreślają autorzy publikacji z pisma Current Biology, grzyby należą do najmniej zbadanych grup bioluminescencyjnych organizmów. Wszystkie (71 gatunków) reprezentują rząd pieczarkowców (Agaricales) i by świecić na zielono (λ_max 530 nm), potrzebują tlenu oraz energii w postaci NADH lub NADPH. Mikolodzy sądzą, że jarzenie się może być produktem ubocznym rozkładu ligniny.

N. gardneri (zwane w Brazylii kwiatami kokosa - flor de coco) są jednymi z największych i najjaśniejszych bioluminescencyjnych grzybów. Podczas studium akademicy zauważyli, że ich świecenie reguluje zegar biologiczny, który sprawia, że szczyt aktywności lucyferyny, reduktazy i lucyferazy przypada w tym samym czasie. Wiele wskazuje więc na to, że cykl okołodobowy optymalizuje zużycie energii - bioluminescencja pojawia się, gdy światło będzie najlepiej widoczne, czyli w nocy.

W ramach eksperymentu zespół stworzył dwa zestawy replik grzybów: jeden z diodami LED i drugi bez wbudowanego źródła światła. Oba posmarowano klejem i umieszczono w lesie. Okazało się, że świecąca wersja przyciągała o wiele więcej mrówek, chrząszczy, karaczanów, pająków, kosarzy, błonkówek, ślimaków i pareczników. Po spacerze po grzybach organizmy te roznoszą zarodniki po bliższej i dalszej okolicy, co stanowi niewątpliwą korzyść dla N. gardneri, który żyje pod osłoną drzew, gdzie ruch powietrza jest znacznie ograniczony. Jay Dunlap z Dartmouth College dywaguje, że niektóre inne świecące grzyby mogły rozwinąć luminescencję z tych samych powodów.

Neonothopanus gardneri pieczarkowce bioluminescencja zegar biologiczny zarodniki owady zwierzęta roznosić Cassius Stevani Jay Dunlap