Czy wyznawanie lewicowej poglądów wiąże się z zachowaniami prospołecznymi?

Panuje powszechne przekonanie, że osoby o poglądach lewicowych są bardziej prospołeczne. Związek pomiędzy orientacją polityczną, a zachowaniami prospołecznymi badany był wielokrotnie na różne sposoby. Badania te nie dawały jednoznacznych odpowiedzi.

Polityka kształtuje nasze codzienne życie. Dotychczasowe badania pokazują, że większość osób identyfikuje się z jakąś polityczną orientacją, która znajduje się najczęściej na skali lewica-prawica. Identyfikacja taka wpływa nie tylko na nasze wybory przy urnie. Okazuje się na przykład, że ludzie gdy się przeprowadzają, wybierają sąsiedztwo o podobnych poglądach, a różnice widać też w działalności charytatywnej. Osoby o poglądach lewicowych chętniej wspomagają międzynarodowe organizacje charytatywne, a osoby o poglądach prawicowych chętniej przekazują pieniądze na organizacje krajowe.

Bernhard Schubach, doktorant na Uniwersytetach w Bonn i Hagen oraz Isabel Thielmann, kierująca pracami Niezależnej Grupy Badawczej „Osobowość, Tożsamość i Przestępczość” w Instytucie Badań nad Przestępczością, Bezpieczeństwem i Prawem im. Maxa Plancka we Freiburgu, przeprowadzili jedne z największych i najszerzej zakrojonych badań tej kwestii. Zapewniają, że poradzili sobie z ograniczeniami wcześniejszych badań.

Na dużej – 1836-osobowej – demograficzne heterogenicznej próbie przeprowadziliśmy pięć pomiarów orientacji politycznej, zbadaliśmy zachowania prospołeczne wykorzystując sześć gier ekonomicznych i porównaliśmy 10 różnych skal badających zachowania prospołeczne kontra zachowania antyspołeczne. Uzyskane wyniki były tak zróżnicowane, że autorzy odżegnują się od jednoznacznego stwierdzenia, czy konkretna orientacja polityczna wiąże się z większą skłonnością do zachowań prospołecznych. Zamiast tego omówili wyniki poszczególnych testów.

W podsumowaniu Schubach i Thielmann stwierdzają: nasze szeroko zakrojone badania nad związkiem pomiędzy orientacją polityczną, a zachowaniami prospołecznymi, sugerują, że osoby wspierające ideologie lewicowe rzeczywiście mogą być bardziej prospołeczne, niż wspierający ideologie prawicowe. [...] Jednak związek pomiędzy orientacją polityczną, a zachowaniami prospołecznymi, jest bardzo kruchy, a możliwość wykazania jego istnienia może zależeć od metod badawczych. [...] Jesteśmy przekonani, że nasze badania przybliżyły nas o krok do odpowiedzi na pytanie, czy orientacja polityczna jest powiązana z tym, na ile prospołecznie zachowujemy się w stosunku do nieznajomych – zachowując odpowiednią ostrożność możemy stwierdzić, że taki związek istnieje.

Uczeni podkreślają też ograniczenia swoich badań. Po pierwsze, były one przeprowadzane na Niemcach, tymczasem wiemy, że w różnych krajach badania tego zagadnienia dają różne wyniki. Po drugie, uczestnicy badań nie mieli żadnych informacji na temat partnerów w grach ekonomicznych, za pomocą których byli badani. Tymczasem z innych badań wiemy, że osoby o poglądach prawicowych wykazują więcej zachowań prospołecznych względem osób należących do grupy, z którą się identyfikują. Zatem brak informacji o partnerach mógł powodować, że osoby te wykazywały mniej zachowań prospołecznych. Uczeni zauważają tutaj, że przyszłe badania mogłyby wyjaśnić, czy osoby o poglądach lewicowych są ogólnie bardziej prospołeczne niż osoby o poglądach prawicowych, czy też ta druga grupa osób wykazuje większą selektywność, zatem jest równie prospołeczna, ale w stosunku do osób z własnej grupy zachowania prospołeczne są silniejsze.

W końcu Schubach i Thielmann przypominają, że niedawno przeprowadzone badania sugerują istnienie różnych aspektów zachowań prospołecznych, a konkretnie prospołeczności interpersonalnej i ideologicznej. Prospołeczność interpersonalna odnosi się do prospołecznych poglądów i zachowań, które wpływają bezpośrednio na innych, na przykład do bezpośredniego im pomagania. Kwestię tę można mierzyć za pomocą gier ekonomicznych. Z kolei prospołeczność ideologiczna to poglądy i zachowania, które przyczyniają się do pomagania innym na poziomie społecznym, a więc wiara w równość/nierówność społeczną czy uniwersalne prawa człowieka. Niedawne badania sugerują, że prospołeczność ideologiczne jest silniej skorelowana z poglądami politycznymi, niż prospołeczność interpersonalna.

Jak więc widać, kwestia wyznawanej ideologii politycznej i zachowań prospołecznych wciąż nie została jednoznacznie rozstrzygnięta.

ideologia poglądy polityczna lewica prawica zachowania prospołeczne