Wpływ ksenobiotyków na hormony tarczycy
Choroby tarczycy zaliczają się do najczęstszych zaburzeń hormonalnych człowieka. W celu przeprowadzenia właściwej diagnozy są niezbędne badania laboratoryjne. Tarczyca wytwarza hormon tyroksynę i tróijodotroninę. W praktyce klinicznej dzisiejsza diagnostyka biochemiczna opiera się na wysokoczułych metodach oznaczeń TSH oraz czułych metodach oznaczania wolnej tyroksyny i wolnej trijodotyroniny. Podstawowym testem diagnostycznym do rozpoznawania zaburzeń tarczycy jest ocena stężenia TSH w surowicy. Należy pamiętać, że na stężenia TSH, fT4 T3 fT3 poza stanem czynnościowym tarczycy, wpływają min: wiek, płeć, stan odżywienia, podaż jodu, pojemność białek transportujących hormony tarczycy, palenie tytoniu, ciąża, ciężkie choroby ogólnoustrojowe oraz niskie stężenia hormonów.
Poniżej znajduje się wykaz ksenobiotyków oraz leków, które wpływają na oznaczenia parametrów tarczycy oraz metody.
| TSH | |
|---|---|
| zwiększające stężenie TSH | stosowane |
| Antagoniści receptorów dopaminergicznych: chloropromazyna, haloperidol, sulpiryd metoclopramide, domperidon |
do leczenia depresji oraz mają działanie uspokajającym |
| Epinefryna | przy resuscytacji krążeniowo-oddechowa w przypadku zatrzymania krążenia niezależnie od mechanizmu, nasilonej reakcji i wstrząsu anafilaktycznego, napadu astmy oskrzelowej, ciężkiej bradykardii, wstrząsie kardiogennym. |
| Teofilina | do leczenia astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc |
| Zmniejszające stężenie TSH | |
| Lewodopa | w chorobie Parkinsona |
| Alfa-adrenolityki (adrenalina, noradrenalina, midodryna, fenylefryna) |
przy zatrzymaniu akcji serca, arytmii, we wstrząsie anafilaktycznym |
| Hormon wzrostu | niedobory hormonu wzrostu |
| Euthyrox | stosowany rutynowo przy leczeniu nadczynności tarczycy |
Hormony tarczycy (HT)- stężenie całkowite i frakcja wolna
| Leki nasilające syntezę | Leki hamujące syntezę lub wydzielanie |
|---|---|
| Związki organiczne zawierające jod: jodowe środki kontrastujące, amiodaron, |
związki organiczne zawierające jod |
| Związki nieorganiczne: płyn Lugola, nasycony roztwór jodku potasu |
Lit (stosowany w leczeniu nastroju) |
| Glikokortykosteroidy | Sulfonamidy (w leczeniu nadciśnienia) |
| Propranolol (lek stosowany przy nadciśnieniu i arytmii) |
Fenytoina (lek o działaniu przeciwdrgawkowym i przeciwarytmicznym) |
| Fenobarbital (lek o działaniu nasennym i uspokajającym) |
|
| Niedobory białkowe ( głód. leczenie głodówką, choroby jelit upośledzające przyswajanie białka przez organizm ) |
| Metody stosowane do oznaczeń TSH: | |
|---|---|
| Immunometryczna IMA | Wśród przeciwciał heterofilnych wyróżnia się dwie klasy: przeciwciała polireaktywne np. czynnik reumatoidalny z klasy IgM oraz przeciwciała powstałe w wyniku infekcji bądź kontaktu z antygenem zwierzęcym |
| Immunoenzymatyczna EIA ELISA | |
| Immunofloromeryczna FIA | |
| Immunochemiluminescencyjna LIA | |
| Radioizotopowe | Reakcje krzyżowe z FSH LH i hcG powodujące wzrost TSH |
| Metody kompetycyjne z użyciem biotyny | Nadmiar biotyny w surowicy krwi powoduje wysycenie miejsc wiążących na streptawidynie, co powoduje niemożność przyłączenia kompleksu biotynylowany analit-przeciwciało |
| Inne czynniki zaburzające wyniki: | |
|---|---|
| Rozcieńczenie surowicy | Redystrybujca hormonów z frakcji związanej do wolnej |
| Heparyna | Stosowana jako antykoagulant lub w leczeniu zakrzepicy |
Przedstawione ksenobiotyki istotnie wpływają na prawidłowy obraz czynności tarczycy. Można zauważyć fakt, że jeśli pacjent posiada choroby współistniejące to ważnym elementem jest poinformowanie “pobierającego” o przyjmowanych lekach. Każde interferencje ze strony niewłaściwego przygotowania pacjenta, próbki a nawet dobrania metody będą powodować, iż wyniki będą fałszywie dodatnie bądź fałszywie ujemnie.
Bibliografia :
Jak interpretować wyniki badań H Woschnagg, W. Exel wyd. Biblioteczka Zdrowia
Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej pod redakcją Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W. Naskalski, Bogdan Solnica wyd. IV rozdział dot. Diagnostyki laboratoryjnej chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego
Komentarze (0)